چارچوبی عملیاتی برای آسیب‌شناسی نظام مدیریت منابع انسانی در سازمانها

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

دانشیار، گروه مدیریت صنعتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

زمینه و هدف: در سال‌های اخیر، تغییرات سریع محیطی، فشارهای رقابتی، و پیچیدگی‌های سازمانی، ناکارآمدی‌ها و ناهماهنگی‌هایی را در نظام مدیریت منابع انسانی سازمان‌ها نمایان ساخته‌اند. آسیب‌شناسی نظام‌مند و هدفمند این نظام می‌تواند بستر تحول و بهبود عملکرد منابع انسانی را فراهم آورد. با این حال، فقدان چارچوبی عملیاتی و اقتضایی برای شناسایی شکاف‌ها، ریشه‌یابی عوامل مؤثر، و ارائه راهکارهای اصلاحی، یکی از چالش‌های اصلی مدیران و پژوهشگران این حوزه است. این مقاله تلاش دارد راهکاری نظام‌مند برای تحلیل وضعیت موجود، شناسایی نارسایی‌ها و طراحی مسیرهای بهبود ارائه دهد.
روش‌شناسی: در پژوهش حاضر، آسیب شناسی فرآیندهای مدیریت منابع انسانی با رویکردی نوین مبتنی بر نظریه  واقع گرایی انتقادی به بحث گذاشته است. در حوزه پارادایم فکری انتقادی با استفاده از روش‌های میدانی و تحلیل‌های طولی اجرا شده در سازمان‌های دولتی و خصوصی، یک چارچوب چهار مرحله ای آسیب شناسی شامل تحلیل وضعیت موجود، تحلیل شکاف با وضعیت مطلوب، شناسایی عوامل موثر بر ایجاد شکاف، و ارائه راهکارهای اصلاحی، پیشنهاد شده است.
یافته‌ها: نتایج  به دست آمده نشان دهنده ی شکاف‌های ساختاری در حوزه ساختارهای سنی، استخدامی، مهارتی،... و نیز شکاف‌های در فرآیندهای اجرایی مدیریت منابع انسانی و همچنین اوضاع نامطلوب  اجتماعی سازمان ها، هستند. در پایان راهکارهای اصلاحی، در قالب الگوی ۲ بعدی کارکنان-فرآیندها و راهبردی-عملیاتی ارائه شدند. بنگاه‌های دولتی و خصوصی اعم از انتفاعی یا غیر انتفاعی می‌‌توانند از چارچوب ارائه شده به منظور آسیب شناسی  فرآیندهای مدیریتی خود بهره گرفته و با الگوی اصلاحی پیشنهادی اقدام به بهسازی فرایند‌های مدیریتی خود نمایند.
نتیجه‌گیری: چارچوب پیشنهادی این مقاله، با تلفیق داده‌های کمی و تحلیل‌های کیفی، بستری منسجم و اقتضایی برای شناسایی شکاف‌ها، تحلیل ریشه‌ای علل، و طراحی راهکارهای اصلاحی در نظام مدیریت منابع انسانی فراهم می‌سازد. استفاده از این چارچوب می‌تواند به ارتقای اثربخشی مدیریت منابع انسانی و افزایش هم‌راستایی آن با راهبردهای کلان سازمانی بینجامد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Operational Framework for Diagnosing the Pathology of the Human Resource Management System in Organizations

نویسنده [English]

  • Jahanyar Bamdad Sofi
Associate Prof., Department of Industrial Management, Faculty of Management and Accounting, Allameh Tabatabaei University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Background & Purpose: In recent years, rapid environmental changes, competitive pressures, and organizational complexities have exposed inefficiencies and inconsistencies in the human resource management system of organizations. A systematic and targeted pathology of this system can provide a basis for transformation and improvement of human resource performance. However, the lack of an operational and contingency framework for identifying gaps, rooting out effective factors, and providing corrective solutions is one of the main challenges for managers and researchers in this field. This article attempts to provide a systematic approach to analyzing the current situation, identifying deficiencies, and designing improvement paths.
Methodology: In the present study, the pathology of human resource management processes is discussed with a new approach based on the theory of critical realism. In the field of critical thinking paradigm, using field methods and longitudinal analyses implemented in public and private organizations, a four-stage pathology framework is proposed, including analyzing the current situation, analyzing the gap with the desired situation, identifying the factors affecting the gap, and providing corrective solutions.
Findings: The results obtained indicate structural gaps in the areas of age, employment, skill structures, etc., as well as gaps in the executive processes of human resource management, as well as unfavorable social conditions of organizations. Finally, corrective solutions were presented in the form of a 2-dimensional model of employees-processes and strategic-operational. Public and private enterprises, whether for-profit or non-profit, can use the presented framework to diagnose the pathology of their management processes and improve their management processes with the proposed corrective model.
Conclusion: The framework proposed in this paper, by combining quantitative data and qualitative analyses, provides a coherent and appropriate platform for identifying gaps, root cause analysis, and designing corrective solutions in the human resource management system. Using this framework can lead to improving the effectiveness of human resource management and increasing its alignment with organizational macro strategies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Pathology Process
  • Critical Approach
  • Human Resources Management System

مراجع

بامداد صوفی، جهانیار و طاهری، پریسا.(۱۳۹۱). مدیریت منابع انسانی پیشرفته در جوامع صنعتی. انتشارات دانشگاه سوره.
بامداد صوفی، جهانیار.(۱۳۷۷). اطلاع رسانی در مدیریت منابع انسانی از طریق طراحی سیستم‌های اطلاعاتی اجتماعی : حسابداری اجتماعی، حسابرسی اجتماعی، فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره ۲۰.
فضل الهی، سیف الله و ملکی توانا، منصوره (۱۳۹۰). رویکردی جامع به روش ها و تکنیک‌های مهم نیازسنجی آموزشی. روش شناسی علوم انسانی.
فروم، اریک.(۱۳۹۷). گریز از آزادی: ترجمه عزت الله  فولادوند، انتشارات مروارید فیروزه. چاپ بیستم. 
مارکوزه، هربرت.(۱۳۹۷). خرد و انقلاب. ترجمه محسن ثلاثی، انتشارات ثالث.
مارکوزه، هربرت.(۱۳۶۵). اروس و تمدن (تحقیقات فلسفی درباره زیگموند فروید) با مقدمه ای از داگلاس کلنر، ترجمه امیرهوشنگ افتخاری راد. انتشارات چشمه.
میر احمدی، خالد؛ خراسانی، اباصلت؛ نظر پور، محمدتقی و شمس مورکانی، غلامرضا.(۱۴۰۰). آسیب‌شناسی نظام تامین منابع انسانی در آموزش عالی: تدوین و اعتبار سنجی یک الگو. فصلنامه علمی پژوهشی آموزش عالی ایران، 4(14)، ۱۳۵–۱۶۳.
نیومن، ویلیام لارنس.(۱۳۹۵). درآمدی بر روش تحقیق اجتماعی، ترجمه  فقیهی و آغاز. انتشارات ترمه، انجمن علوم مدیریت ایران.
همر، مایکل و چامپی، جیمز(۱۳۸۱). مهندسی مجدد شرکت‌ها. ترجمه عبدالرضا رضایی نژاد، موسسه خدمات فرهنگی رسا. چاپ چهارم.
یمنی، محمد؛ حسن زاده بارانی کرد، سودابه و خراسانی، اباصلت.(۱۳۹۱). نیاز سنجی آموزشی مدیران میانی شرکت ایران خودرو و مجموعه‌های وابسته. مدیریت و برنامه ریزی در نظام‌های آموزشی.
Adorno, T.W. and Horkheimer, M. (2002). Dialectic of enlightenment. New York: Herder and Herder.
Applebaum, S.H. (2020). Organizational diagnosis and organizational development model: integration of psychoanalytic determinants. Universal Journal of Management, 8(4),181-194.
Arksey, H, and OMalley, L. (2005). Scoping studies: towards a mythological framework. International journal of Social Research Methodology: Theory and Practice, 8(1), 19-32.
Armstrong, M. and Taylor, S. (2023). Armstrong's Handbook of Human Resource Management Practice (16th ed.). Kogan Page.
Beer, M., Boselie, P. and Brewster, C. (2015). Back to the future: Implications for the field of HRM. Human Resource Management, 54(3), 429–446. https://doi.org/10.1002/hrm.21726
Boxall, P. and Purcell, J. (2016). Strategy and Human Resource Management (4th ed.). Palgrave Macmillan.
Churchill, N.C and Lewis, V. (1987). The five stages of small business growth. Harvard Business Review.
CIPD. (2022). People Profession 2030: A collective view of future trends. Chartered Institute of Personnel and Development.
Crozier, M. (2017). Bureaucratic Phenomenon. Routledge Publication.
Flippo, E. (1984). Principles of personnel management. McGraw-Hill International Edition: Management Series.
Fromm, E. (2013). Escape from Freedom. Farrar and Reinhart.
Greiner, L.E and Metzger, R.O. (1983). Consulting to management: insights to building and managing a successful practice. Englewood cliffs: Prentice Hall.
Greiner, L.E. (1972). Evolution and revolution as organization grow. Harvard Business Review, 50(4), PP 37-46.
Hammer, M.M, and Champy, J.A. (1993). Reengineering the corporation: A manifesto for business revolution. Harper business.
Harrison, M.I. (2004). Diagnosing organization: Methods, Model, and Process. Applied Social Research Method. series. V (8). Third Pd. Sage publication .1-192- California.
Javadipour, M., Hashemi, M. and Ghorbani, M.H. (2020). Pathology of human resource management system in Iran’s ministry of sports and youth. Human Resource Management System in Sport, 8(2), 25–40
Kaufman, B. E. (2020). The realist paradigm in human resource management research. Human Resource Management Journal, 30(1), 90–103. https://doi.org/10.1111/1748-8583.12233
Marcuse, H. (1995). Eros and civilization: A Philosophical inquiry into Freud. Beacon Press.
Marcuse, H. (1999). Reason and Revolution. Oxford university Press.
Ravanpeykar, Y., Zamani, A., Sajadi Jaghargh, S.A., Hashemi, S.A. and Amini, Z. (2022). A multi-criteria decision-making approach to evaluate human resource productivity using fuzzy DEMATEL and BWM. Journal of Applied Research on Industrial Engineering.Vol.9, No.2.
Stark, E., Poppler, P. (2017). Evolution of a strange Pathology: HRM as a strategic business partner and employee advocate in the USA. Employee Responsibilities And Rights Journal, 29 (1), 1-14.
Ulrich, D. (2007). Human Resource Champions. Harvard business review press.
Ulrich, D., Brockbank, W., Johnson, D., Sandholtz, K. and Younger, J. (2017). Victory Through Organization: Why the War for Talent is Failing Your Company and What You Can Do About It. McGraw-Hill Education.
Wright, P. M. and McMahan, G. C. (2011). Exploring human capital: putting 'human' back into strategic human resource management. Human Resource Management Journal, 21(2), 93–104.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار