طراحی مدل مفهومی برای ارزیابی کیفیت آموزش در دانشگاه‌های نظامی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای مدیریت آموزش عالی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. تهران، ایران

2 استاد، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. تهران، ایران.

3 دانشیار، گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. تهران، ایران.

4 دانشیار، گروه آموزش تخصصی زمینی، دانشکده فرماندهی و ستاد، دانشگاه فرماندهی و ستاد آجا. تهران، ایران.

چکیده

زمینه و هدف: ارزیابی کیفیت آموزش در دانشگاه‌های نظامی به دلیل نیاز به تربیت نیروهای متخصص و آماده برای شرایط بحرانی، از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به تفاوت‌های ماهوی آموزش نظامی با غیرنظامی، مدل‌های ارزیابی موجود (مانند سروکوال و سیپ) پاسخگوی نیازهای خاص این محیط‌ها نیستند. هدف این پژوهش، طراحی مدلی مفهومی برای ارزیابی سیستماتیک کیفیت آموزش در دانشگاه‌های نظامی ایران است.

روش‌شناسی: این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی به روش آمیخته اکتشافی است داده‎های کیفی با نرم افزار MAXQDA و تحلیل محتوی با روش کد گذاری باز انجام شد. جامعه آماری در بخش کیفی شامل 25 نفر از اساتید و مسئولین بوده و در بخش کمی شامل اساتید و دانشجویان دانشگاه‌های نظامی است. داده های کمی با استفاده از نرم افزارSPSS و تحلیل عاملی اکتشافی و برای تأیید ساختار الگو از تحلیل عاملی تائیدی و نرم‌افزار آموس استفاده شد.

یافته‌ها: چهار بعد یاددهی، یادگیری، برنامه آموزشی، و مدیریت و پشتیبانی به‌عنوان ستون‌های اصلی و 12 مؤلفه و 40 شاخص اندازه‎گیری برای الگوی مفهومی ارزیابی کیفیت آموزش در دانشگاه‌های نظامی شناسایی گردیدند. شاخص‌های برازش مدل نشان‌دهنده تطابق مناسب با داده‌ها بودند. پایایی ترکیبی برای تمامی ابعاد بالاتر از ۰.۷ بود که نشان‌دهنده قابلیت اطمینان مدل است تمامی ابعاد مدل رابطه مثبت و قوی با کیفیت آموزش دارند مدل چهاربُعدی ۶۸% از واریانس کیفیت آموزش را تبیین کرد.

نتیجه‌گیری: مدل مفهومی پیشنهادی می‌تواند به‌عنوان یک چارچوب کارآمد برای ارزیابی کیفیت آموزش در دانشگاه‌های نظامی مورد استفاده قرار گیرد. مقایسه مدل پیشنهادی با مدل‌های سروکوال، بالدریج و سیپ نشان داد که مدل ارائه شده به دلیل افزودن شاخص‌های عملیاتی و ادغام الزامات انضباطی نظامی در بُعد مدیریت دارای نوآوری است و ضریب تعیین (R²=0.68) در مقایسه با مدل سیپ (R²=0.55) بالاتر است. پیشنهاد می‎شود این الگو به‌صورت آزمایشی در یک یا چند دانشگاه نظامی پیاده‌سازی شده و نتایج آن تحلیل شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Designing a Conceptual Model for Evaluating Education Quality in Military Universities

نویسندگان [English]

  • Payman Kharazian 1
  • Khodayar Abili 2
  • Javad Pourkarimi 3
  • Hosein Valivand Zamani 4
1 Ph.D. Student., Department of Educational Administration and Planning, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
2 1. Prof., Department of Educational Administration and Planning, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
3 2. Associate Prof., Department of Educational Administration and Planning, Faculty of Psychology and Education, University of Tehran, Tehran, Iran
4 3. Associate Prof., Department of Ground Specialized Training, Faculty of Command and Staff, University of AJA University of Command and Staff, Tehran, Iran
چکیده [English]

Background & Purpose: Evaluating the quality of education in military universities is of paramount importance due to the need to train specialized and prepared personnel for critical conditions. Given the fundamental differences between military and civilian education, existing evaluation models (such as SERVQUAL and CIPP) do not fully address the specific needs of these environments. The objective of this study is to design a conceptual model for the systematic evaluation of educational quality in Iranian military universities.

Methodology: This descriptive-analytical study employed a mixed exploratory approach (qualitative and quantitative). Qualitative data from 25 experienced professors and administrators of military universities were analyzed using MAXQDA software and open coding content analysis. Quantitative data from a sample of 420 participants (80 professors and 340 students) were analyzed using SPSS for exploratory factor analysis and AMOS for confirmatory factor analysis to validate the model structure.

Findings: The proposed model identified four main dimensions—teaching, learning, curriculum, and management and support—with 12 components and 40 indicators. Model fit indices confirmed data compatibility, with composite reliability above 0.7 for all dimensions. Each dimension showed a statistically significant positive relationship with educational quality (p < 0.05), explaining 68% of the variance in educational quality.

Conclusion: The proposed conceptual model can serve as an effective framework for evaluating the quality of education in military universities. Comparison with the SERVQUAL, Baldrige, and CIPP models revealed that the proposed model is innovative due to the inclusion of operational indicators and the integration of military disciplinary requirements in the management dimension. The coefficient of determination (R² = 0.68) was higher than that of the CIPP model (R² = 0.55). It is recommended that this model be piloted in one or more military universities, with the results analyzed to assess its practical efficacy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Education quality
  • Military Universities
  • Teaching
  • Learning
  • Curriculum
  • Management and Support

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار